20 чэрвеня пасярод Влтавы «ўсплыў» ружовы танк зь сярэднім фінгерам на вежы — такім чынам жыхары чэскай сталіцы вырашылі адзначыць 20-я ўгодкі вываду савецкіх войскаў з Чэхаславакіі ды Тыдзень Свабоды.

Так можна распавесьці і пра сучасны Менск, хоць цытата ў загалоўку апісвае падзеі ў Празе 1989 году. Беларусь ужо тыдзень ліхаманіць. Ці ліхаманіць Менск, дзе працягваюцца арышты і вобшукі на кватэрах актывістаў і журналістаў. А краіна «за кальцавой» жыве ў прасторы афіцыйных тэлеканалаў і расповедаў пра тысячу «штукароў масавых беспарадкаў». Трапіўшы на выходныя ў вёску на Палесьсі, дзе давялося распавядаць і паказваць, што насамрэч адбываецца ў Менску, я і ўзгадала нашу колішнюю размову з чэхам Онджэем Соўкупам. У 1989 годзе ён быў звычайным студэнтам першага курса гістфаку ў Празе і ўдзельнікам той самай акцыі на Дзень студэнта, калі былі зьбітыя пад тысячу мірных жыхароў. Онджэй тады вярнуўся дадому з сутрасеньнем мозгу, аднак цяпер узгадвае, што тады пачало «трэсьці» ўсю краіну.

Студэнцкі асяродак Эўропы працягвае бурліць: распачатыя захопам унівэрсытэцкіх будынкаў у Вене, пратэсты хутка перакінуліся ў Нямеччыну, Швэйцарыю, былі падтрыманыя італьянскімі актывістамі. Свой пратэстны рух аўстрыйскія студэнты назвалі «Унівэрсытэт гарыць!» Пратэстуючыя дамагаюцца зьменаў у фінансавай палітыцы ўнівэрсытэтаў і Балоньскай сыстэме.

Сёньня вуліцы Прагі зноўку запоўніліся тысячамі людзей, якія прайшлі шэсьцем па шляху гістарычнай студэнцкай дэманстрацыі 17 лістапада 1989 году, якая стала пачаткам падзеньня камунізму ў Чэхаславакіі. Толькі цяпер студэнтаў не зьбівалі на вуліцы, а гукі паліцэйскіх машынаў даносіліся з калёнак, каб нагадаць атмасфэру таго дня. На што дэманстранты, як і 17 лістапада 1989 году, рэагавалі воклічамі пратэсту, а вуліцы напаўняліся бразгатаньнем ключоў і асьвятляліся сотнямі сьвечак у рукох людзей.

Фотавыстава «Казачная краіна» адкрылася ў кінатэатары «Перамога» 16 кастрычніка. Галоўная тэма падзеі, прымеркаванай да Дня ўтварэньня незалежнай Чэхаславацкай рэспублікі, — Прага, галоўныя героі — беларускія фатографы Віталь Раковіч і Віктар Жураўкоў, вачамі якіх можна пазнаёміцца альбо яшчэ раз прагуляцца па чэскай сталіцы.

У нядзелю Стары Ольса завітаў з канцэртам у Прагу. Гэта ўжо ня першы канцэрт у пэрліне сярэднявечных гарадоў, які цудоўна пасуе да той музыкі, якую граюць беларускія музыкі.

Вандроўныя нататкі выклікаюць спрэчкі: кожны бачыць у шляху свой сэнс. Наша вандроўка, як маленькая мадэль жыцьця, добра апісваецца прынцыпам сынусоід: то ўверх, то ўніз. Але абавязкова будзе дынаміка, таму што нічога стопрацэнтна добрага ці дрэннага ў жыцьці быць ня можа. Глівіцкія часы былі станоўчым пікам сынусоіды. А наш італійскі шлях ператварыўся ў татальнае падзеньне ў самаю ніжнюю кропку загадкавай крывой.

Другая, заключная частка аповеду аўтаспыншчыкаў Алеся Герасіменкі і Кацярыны Безмацерных пра 24-дзённую вандроўку па Ўкраіне, Польшчы, Чэхіі, Аўстрыі з першапачатковай мэтай даехаць да Італіі. Назіраньні і жыцьцясьцьвярджальныя адкрыцьці.

Скарыць Эўропу: кампанія, шэнген і аўтаспын — лепшыя памагатыя ў дзёрзкай задумцы. Алесь Герасіменка і Кацярына Безмацерных выправіліся зь Менску ў 24-дзённае падарожжа праз Украіну, Польшчу, Чэхію, Аўстрыю з першапачатковай мэтай даехаць да Італіі. Карысныя занатоўкі пра эўрапейскі аўтаспын і ўласныя адкрыцьці ад сустрэтых людзей, гарадоў, дарог — у аповедзе.

«Цяпер вы здольныя бачыць тое, чаго ня бачу я», — кажа нам паляк Рафал. Але, бо мы ў стане вандроўкі. Дарога — асаблівае вымярэньне. Тыдзень тут тоесны месяцу, а ежа ў тры разы больш смачная.

У Празе прайшла канфэрэнцыя «Мінулае, сучаснасьць і будучыня беларускай дзяржаўнасьці», прымеркаваная да 90-х угодкаў БНР. Знакавыя гістарычныя асобы і сучасныя студэнты — фота і відэа ў матэрыяле Generation.bY.